Soms valt alles plotseling in elkaar: duurzaamheid, innovatie en werkgelegenheid. Maatschappelijk verantwoord ondernemen in de waarste zin van het woord. En het opvallendste misschien wel, de spin in dit MVO-web is geen commerciële onderneming, maar een rijksdienst: defensie.
Het begon in 2005 met een nieuwbouwproject van kledingbedrijf Soesterberg, het onderdeel van defensie dat verantwoordelijk is voor de inzameling en verwerking van alle uniformen en andere kledij die defensiemedewerkers ter beschikking krijgen. Luitenant-kolonel Rob van Arnhem had de leiding over dit nieuwbouwproject. Hij besloot geen extra vierkante meters te bouwen voor het kledingbedrijf om de teruggeven uniformen te kunnen sorteren. Hij koos ervoor het werk uit te besteden aan de sociale werkplaats Biga Groep. “Het begon met een pilot. Die duurde twee jaar. Zoveel tijd hadden we nodig om de werkinstructies rond te krijgen en veiligheid te waarborgen. Alles bij elkaar gaat om een geweldig grote klus, trouwens: 12.000 verschillende artikelen die gesorteerd en verwerkt moeten worden. Recent hebben we weer een nieuw contract voor de komende acht jaar met Biga afgesloten. Dat biedt hen ook de continuïteit die ze nodig hebben.”
In Nederland gelden strenge eisen gelden voor het verwerken van uniformen. Het is immers niet de bedoeling dat ze vrij op de markt verkrijgbaar zijn. En in de zakken van de kleding kunnen ook gevoelige items als sleutels of toegangspassen zijn blijven zitten. Luitenant-kolonel Rob van Arnhem kon en wilde daarom geen enkele concessie doen aan de kwaliteit van het werk. “Dat is ook helemaal niet nodig bij de sociale werkplaats. Wij zouden het misschien saai vinden om de hele dag kleding te sorteren, maar bij deze doelgroep past het precies. En het geeft ze een immens gevoel van trots dat ze belangrijk werk doen.” Dat weet Van Arnhem uit eerste hand, want hij gaat elke week wel een keer langs bij de sociale werkplaats. “Een goed contact is ontzettend belangrijk. Er ontstaat ook echt een wisselwerking. De medewerkers komen zelf met creatieve voorstellen hoe we nog beter kunnen sorteren en nog minder hoeven weg te gooien.”
Tot 2013 werden de uniformen en spullen van defensie eerst gesorteerd en vervolgens gescheiden: hergebruik of gecertificeerde verbranding. De nationale politie doet dat nu bijvoorbeeld nog steeds. Rob van Arnhem koos een andere route. Wat eerst verbrand zou worden, wordt nu vervezeld en kan hergebruikt worden. “Onze prioriteit is het beperken van de veiligheidsrisico’s, maar daarvoor hoeven hoogwaardige spullen natuurlijk niet te worden verbrand. De uniformen en andere persoonsgebonden uitrusting worden gemaakt van hoogwaardig materiaal. Het is zonde om daar niks mee te doen. Nu wordt het gebruikt als nieuwe grondstof en staan we aan het begin van een innovatieve, duurzame cyclus. We hebben als het ware onze eigen markt gecreëerd. De grondstof krijgt een hoogwaardige, nieuwe bestemming. Bijvoorbeeld in de mode.”
Wat in 2005 begon met een pilot, is inmiddels dus uitgegroeid tot een motor voor start-ups en innovatie. Dat had luitenant-kolonel Rob van Arnhem ook niet kunnen vermoeden. “Het werd pas op een later moment echt bewust MVO. In eerste instantie leek het gewoon een praktische oplossing. Natuurlijk vonden we het prima om op deze manier mensen te helpen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, maar eigenlijk ging het daar niet om. Het is dan ook heel leuk om te zien dat we de afgelopen 12 jaar zoveel stappen hebben gezet en dat nu ook andere rijksdiensten geïnteresseerd zijn om hun spullen op eenzelfde manier te gaan verwerken. De brandweer doet dat trouwens al. Het verdere ambitieniveau is afhankelijk van de markt. Daarom werken we ook zo transparant mogelijk. Ik geef alle geïnteresseerde partijen inzicht in ons businessmodel en nodig ze uit om langs te komen. Het kwam misschien toevallig tot stand, maar ik geloof echt dat we een enorme kans hebben duurzaamheid en innovatie in Nederland een enorme stimulans te geven.”
