Ongeveer driekwart van de taken van leerkrachten op basisscholen zijn eenvoudig. Opruimen, lesmateriaal klaarzetten: taken die medewerkers met een arbeidsbeperking prima kunnen oppakken. Reden voor basisschool De Branding om Selma (24) aan te nemen.
“Selma werkte in de detailhandel, maar belandde na haar ontslag in de WW. Via Stichting Gezel konden we haar gelukkig de kans bieden om als zorgassistent-in-opleiding bij De Branding aan de slag te gaan. Een kans die ze met beide handen aangreep: na 2,5 jaar werken en leren ontvangt Selma dit jaar haar diploma. Mét startkwalificatie.
De Branding doet, net als een aantal andere basisscholen op Walcheren, mee aan een pilot om jonge vrouwen met een arbeidsbeperking als zorgassistent op te leiden. Een zorgassistent helpt kinderen in de kleutergroepen bijvoorbeeld met jassen aan- en uittrekken, toiletbezoek en andere hand- en spandiensten. Zo kunnen leerkrachten zich concentreren op het lesgeven en andere pedagogische taken. Maar ook voor de kinderen in de klas is het fijn; die krijgen meer individuele aandacht.
Om haar diploma te halen, werkte Selma vier dagen in de week op De Branding en volgde ze één dag per week de mbo-opleiding Assistent dienstverlening en zorg. Een buitengewone prestatie, waar ze ontzettend hard voor heeft gewerkt. Met dat diploma kan zij straks met voldoende bagage en zelfvertrouwen aan een reguliere baan beginnen. Dan is zij niet langer afhankelijk van een uitkering. Maar ook de scholen zélf moeten beter worden van de pilot. De extra handen in de klas zijn van grote waarde nu scholen passend onderwijs moeten aanbieden. Het is echt een win-winsituatie.
Tot nu toe beperkt de pilot zich tot Zeeland en Den Haag, maar er is al interesse vanuit heel Nederland. In allerlei regio’s worden opleidingen voorbereid. Ik hoop dat we door deze pilot anders leren kijken naar de mogelijkheden van mensen om zich te ontwikkelen. Met goede begeleiding en de juiste inzet kunnen mensen veel.”
Shiny Dooms, jobcoach bij leerwerkbedrijf Orionis Walcheren
De Haagse Bernardusschool heeft als doel de talenten van haar leerlingen – zeer moeilijk lerende jongeren met een IQ van 55 of lager – zo ver mogelijk te ontwikkelen. Met succes. Een aantal leerlingen is afgelopen jaar uitgestroomd naar de reguliere arbeidsmarkt.
“Al onze leerlingen hebben beperkingen die het leren in de weg staan. Maar dat wil niet zeggen dat ze zich niet kunnen ontwikkelen tot zelfbewuste en kansrijke burgers. Onze hele school is erop ingericht om leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op een baan in de ‘echte’ wereld. Dat kan een arbeidscentrum zijn, maar ook een reguliere werkgever, zoals een lunchroom of een ministerie.
Willen jongeren een baan vinden buiten de veilige omgeving van een klaslokaal, dan moeten ze zelfstandig zijn. Om ervoor te zorgen dat de schoolsituatie goed aansluit bij die werkelijkheid, werken we met dezelfde gereedschappen en dezelfde benamingen voor dingen. Én we vragen de bedrijven en instellingen wat zij willen dat onze leerlingen leren.
Voor het vinden van goede plekken helpt het wanneer we veel contact hebben met werkgevers en met elkaar praten over de mogelijkheden. Communicatie is ontzettend belangrijk. Je moet écht in de hoofden van de mensen van de bedrijven durven kruipen. Wat hebben zij nodig, wat is hun belang? Maar ook: wat moet een organisatie doen om Banenafspraak-proof te worden?
De werkgevers waar we nu mee samenwerken zijn heel positief. Dankzij de voorbereiding en de intensieve begeleiding zijn onze leerlingen in staat goed mee te draaien. Bovendien, zo krijgen we regelmatig terug, binden onze leerlingen mensen bij een bedrijf, mensen vinden het leuk dat ze er zijn. Met het team hebben we voorlichtingsmateriaal ontwikkeld voor de bedrijven, we gunnen namelijk elk bedrijf een leerling van ons.”
Sandra Jellema, directeur van de Bernardusschool
Als een van de eerste ROC’s in Nederland voldoet Noorderpoort aan het gestelde quotum binnen de Participatiewet. Het komende jaar gaat het ROC proberen oud-studenten met een niveau 1 diploma op school aan het werk te helpen.
“Noorderpoort vindt gelijkwaardigheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen erg belangrijk. Meewerken aan de Banenafspraak is voor ons dus een heel bewuste keuze. Omdat wij vinden dat íedereen mee moet kunnen doen, belanden mensen met een arbeidsbeperking bij ons dan ook niet automatisch in de laagste loonschalen. We kijken per persoon goed naar de zwaarte van het takenpakket.
Inmiddels werken er acht medewerkers uit de doelgroep Banenafspraak bij Noorderpoort. Sinds mei draait ook een oud-student mee. Maar er zijn nog meer jongens en meiden met een mbo-diploma niveau 1 op zak. Omdat dat niet voldoende is voor een goede startpositie op de arbeidsmarkt willen we een aantal van hen helpen door ze een baan aan te bieden. Op die manier doen ze ervaring op en maken ze straks serieus kans op duurzaam geschoold werk.
Er is niet één gouden formule. Maar met kleine stapjes en een positieve instelling ben je al halverwege. Bij Noorderpoort hebben we taken gezocht die we door mensen met een arbeidsbeperking konden laten uitvoeren en die gebundeld. De spelregels daarbij zijn vrij simpel. Een taak moet via instructie te leren zijn en veel herhaling bevatten. Ook moet het afbreukrisico klein zijn. Over het algemeen zijn dit type functies te vinden op de facilitaire afdeling, hoewel we momenteel ook de mogelijkheden verkennen om onderwijzende taken over te dragen.
Dit jaar willen we opnieuw het quotum halen. Het gaat hierbij om een verdubbeling van het aantal uren van 2015. Een enorme uitdaging, maar ik ben ervan overtuigd dat ons enthousiasme ons gaat helpen. En we zien dat onze aanpak werkt. Ook andere scholen volgen. Wat begon als een idee verspreidt zich nu als een olievlek over de provincie.”
Fini Scholtmeijer, loopbaanadviseur bij ROC Noorderpoort
“Toen we vanuit school de opdracht kregen Fokker Aerostructures te adviseren over de Participatiewet, wisten we er weinig van. Door middel van onderzoek kregen we een goed beeld van de eisen en de gevolgen. Ik had vooraf niet gedacht dat het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking zo’n goed effect zou kunnen hebben op een bedrijf. Met hun mindset en doorzettingsvermogen dragen deze mensen veel bij, bijvoorbeeld in de werksfeer. Wij hebben Fokker praktisch advies gegeven over de stappen die ze konden nemen. Een daarvan was het creëren van draagvlak binnen het bedrijf. Verder zou ik bedrijven aanraden lid te worden van een netwerk zoals De Normaalste Zaak. Door ervaringen uit te wisselen kun je in je eigen organisatie verder komen met de Participatiewet. Voor mij als toekomstig HR-professional was het belang van de kosten in beeld brengen een eyeopener. Daar vroeg het bedrijf meteen naar. Ik zou het goed vinden als alle opleidingen iets doen met de Participatiewet, het is een belangrijk onderwerp in de komende jaren. Want ik denk dat het in 2026 normaal zal zijn om mensen met een beperking aan te nemen. Nu is het nog uitvinden en implementeren, straks is voor iedereen te zien dat het veel oplevert. Dan gaan bedrijven vanzelf denken: het is heel effectief om met meer mensen met een beperking te werken!”
Denis Spirtovic, student HR, gaf met Olivier Oudshoorn, Orhun Güloglu en Chantal de Vries het bedrijf Fokker advies over de Banenafspraak
“Om te zorgen dat mensen met een beperking kunnen participeren zijn we bij de Christelijke Hogeschool Ede gestart met de minor ‘Iedereen doet mee. Op weg naar een inclusieve samenleving’. Daarin kijken studenten naar de mogelijkheden van mensen met een beperking en denken ze na hoe zij hen kunnen ondersteunen om mee te doen. Precies zoals de Participatiewet dat voor ogen heeft. In 2015 is de minor voor het eerst aan 25 studenten uit diverse richtingen gegeven, dit jaar gebeurt dat twee keer. Uniek is de brede opzet waarbij thema’s als wonen, arbeid en recreatie aan bod komen. De minor stimuleert studenten om in hun latere werkomgeving oog te hebben voor mensen met een beperking. Toch denken veel studenten in onmogelijkheden en daarom hebben we discussiemomenten ingebouwd. ‘Deze mensen leveren niks op’, zeggen zij. Daarop hebben we goede gesprekken en proberen we ze juist out of the box te leren denken. Wat de meeste indruk maakt zijn de gastsprekers, waaronder diverse mensen met een beperking. Een jobcoach vertelde hoe hij mensen naar werk begeleidt. Eén student was zo aangesproken dat zij stage heeft gelopen en nu bij een jobcoach is aangenomen. Ook vertelde een jongen met een verstandelijke beperking wat het met hem doet nu hij als vrijwilliger werkt. Dat hij zich eerder compleet uitgerangeerd voelde. Dat zijn echte eyeopeners. Studenten ervaren zo dat werken voor iedereen belangrijk is en dat voor veel mensen hun hele leven er aan vast hangt.”
Nellie Oversluizen, docent Christelijke Hogeschool Ede
