Anneke Wilms:
door Anna Teresa Bellinzis
Jongeren die hun talenten tonen, theatermakers die helpen om de beleving bij een persoonlijk verhaal te creëren en werkgevers die hun hart openen. Dat is het idee achter Bazen Verbazen in een notendop. Anneke Wilms, programmamanager Instituut Gak, blikt terug op haar geesteskind.
Het schrijven van een rapport over waarom werkgevers leerlingen uit het speciaal- en praktijkonderwijs een kans moeten geven, was zo makkelijk geweest. Anneke Wilms, programmamanager bij Instituut Gak en verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van programma’s met actuele thema’s passend binnen het subsidiedomein van de Stichting, had er met haar kennis misschien een dag werk aan gehad.
Maar kan een rapport zorgen voor de juiste beeldvorming? Voor beleving? Kan het harten openen? En kan Wilms wel het persoonlijke verhaal van al die jongeren verwoorden? Ze besluit dan, in het najaar van 2015, om het anders aan te pakken. De oprechtheid van de jongeren en hun enthousiasme om aan de slag te gaan op de arbeidsmarkt konden volgens haar het best persoonlijk en op een ontwapenende manier gebracht worden.
“Beleving staat voor mij voorop. Daarmee denken werkgevers misschien niet enkel in termen als ‘dat mag niks kosten’ en ‘ik wil alleen maar ontzorgd worden’. We moesten de gunfactor bereiken.”
Om die beleving kracht bij te zetten bedacht Wilms een plan waarin de leerlingen, begeleidt door theatermakers, een voorstelling maken waarin ze hun drijfveren om te willen werken, uiten. Wilms: “Ze moesten hun eigen verhaal vertellen, dat heeft de meeste impact. Maar hoe vertel je je eigen verhaal? Dat vind ikzelf al moeilijk, laat staan die jongeren.
Daar hadden ze dus hulp bij nodig en ik denk dat theatermakers als geen ander een verhaal boven tafel kunnen krijgen. Dat is ook de (onderschatte) kracht van theater. Theatermakers konden de leerlingen helpen om zelfverzekerd en trots te zeggen: werkgever, wat jij van mij moet weten is… Op een manier die ook echt binnenkomt. ”
“Bazen Verbazen geeft werkgevers de mogelijkheid kennis te maken met de wereld van kwetsbare jongeren, die natuurlijk ook graag willen werken” Anneke Wilms
Van het idee op de tekentafel werd het project in gang gezet. Samen met de projectadviseur van mede-subsidievertrekker Fonds 21 schakelde Wilms Diversion in dat het plan van aanpak schreef en tot uitvoer bracht. Bazen Verbazen werd in gang gezet en moest via een scholenwedstrijd bij werkgevers belanden.
Een van Diversions taken was het benaderen van scholen. Dat gebeurde in het vroege voorjaar van 2016. “Dat verliep nogal moeizaam. Van de 120/130 scholen die Diversion benaderde, zegden er 23 toe. Die scholen kregen ineens aandacht die ze niet gewend waren”, licht Wilms toe. Maar waar op de tekentafel bijvoorbeeld ook geen rekening mee gehouden was, was dat er voor en na de zomervakantie met elkaar gewerkt zou worden en dat lukte niet altijd door wisselende groepssamenstellingen op scholen. Ook waren er scholen die geen ruimte hadden in hun jaarplanning.
De scholen die interesse én tijd hadden, kregen bezoek van jonge rolmodellen en cultuurprofessionals van het Rotterdamse Maastheater die de jongeren in twee workshops uitdaagden om hun verhaal op een creatieve manier te vertellen.
Nadat het ijs gebroken was, ontwikkelden de jongeren met peer educators en hun eigen begeleider een idee voor een creatief wedstrijdplan waarmee zij zich aan werkgevers konden presenteren. Ze konden hierbij kiezen uit de disciplines film, dans, theater en fotografie. Na een enerverende wedstrijd en goede leermomenten voor zowel deelnemers als organisatie koos een jury in de zomer van 2016 tien winnende scholen. Hun prijs: de kans om het plan uit te voeren en zich daadwerkelijk te presenteren op lokale werkgeversbijeenkomsten. Om bazen te verbazen.
Die bijeenkomsten waren de meest lastige drempel die genomen moest worden, vertelt Wilms. “Want hoe maak je werkgevers enthousiast om te komen als er nog geen voorbeelden zijn om naar te verwijzen?” Informatie delen via internet en social media en een beeldend verslag van een van de eerste bijeenkomsten was een van de middelen om dit te doen. Het had helaas niet het beoogde effect. “We dachten dat het veel makkelijker zou zijn om werkgevers bij elkaar te krijgen. Dankzij het enthousiasme van de scholen en de cultuurmakers hadden we toch een lange adem. Maar de teleurstelling dat de opkomst uiteindelijk zo laag was, was groot. Erg teleurstellend.”
Wilms, die hoorbaar zeer begaan is met het project en de jongeren, vervolgt: “We hadden zoveel meer te bieden dan een ‘simpel toneelstukje’. En er is in elk bedrijf wel een plekje om stage te lopen. Het is onzin om te denken dat dat niet zo is.”
Positief was dan wel de opmerking van een werkgever uit Almelo die de Bazen Verbazen bijeenkomst daar bezocht. “Deze vrouw was niet geheel uit eigen enthousiasme gekomen, maar zei na afloop: ‘ik dacht dat die hele Banenafspraak niks voor mij is, ik zit immers in een kennisintensieve organisatie. Maar nu ik dit gezien heb, ga ik er toch eens over nadenken.”
“Die beeldvorming, die verandering van prioriteit, van rendement denken naar bewustwording en gunnen, is wat we nodig hebben om deze groep jongeren te kunnen helpen. De eerste stap is echt met open hart ontmoeten. Dat was ons doel.”
Bazen Verbazen wordt gefinancierd door Fonds 21 en Instituut Gak en uitgevoerd door Diversion in samenwerking met CNV Jongeren en Maas theater en dans.